Asido

Say zinc, sakey a tipiko a metal, ya onreag ed hydrochloric acid, sakey a tipiko ya asido

Say asido et sakey ya molekulo odino ion ya makapanyari ya mangiter na proton (singa iono ya idroheno, H+), ya kabkabat ya asido na Brønsted-Lowry, odino manggawa na covalent bond ed sakey ya electron pair, ya kabkabatan ya asido nen Lewis.

Say unaan ya klase na asido et saray donor na proton, odino Brønsted-Lowry acid. Diad espisyal ya kaso na saray solusyon ed danum, saray proton donor so manggawa na hydrogen ion H3O+ tan tatawagen ya Arrhenius acid. Ingeneralyado nen Brønsted tan Lowry so teorya nen Arrhenius pian nibilang iray aliwan danum ya solvent. Say asido ya Brønsted odino Arrhenius et kaslakan ya walay hydrogen atom ya akabitin ed kemikal ya istruktura ya mabmablin ed enerhiya kayari na impan-H+.

Saray asidon arhenyo ya danum et walaan na saray nikadkaduman kalidad ya mangiiter na praktikal a deskripsion na sakey ya asido. Saray acid et manggawa na saray solusyon ed danum ya masamit so liknaan da, nayarin manpalambag ed asul a litmus ya abangon, tan mikarelaks ira ed saray base tan arum ya metal (a singa say kalsiyo) pian magmaliw iran asin. Say salitan acid et nanlapud Latin ya acidus, a mankabaliksan na "asido". Say danum ya solusyon na acid et walaan na pH ya mas antikey nen 7 tan diad kolokwal ya lenguahe et tatawagen met ya "asido" (a singa diad "dissolve in acid"), legan ya say estriktadon pantongtongan et say solute labat. Say mas antikey ya pH et mankabaliksan na mas atagey ya acidity odino asididad, kanian mas atagey so konsentrasyon na iono ya positibon idroheno ed solusyon. Saray kemikal odino sustansia ya walaan na bengatlan acidic odino asidiko et ibabaga ran asido.

Saray pantalos tan konsepto

Saray modernon patalos et nipaakar ed saray manunan reaksion na asido ed amin ya asido.

Maslak ya asido ya nairapan ed inagew-agew a bilay et water solution, odino nayarin naisolusyon ed danum, kanian say pantalos nen Arrhenius tan Brønsted-Lowry so sankaimportantian.

Say pantalos nen Brønsted-Lowry so sankarakelan ya uusaren; no anggapo lay arum ya ibabaga, say pangusar na acid-base et say pangyalis na proton (H⁺) manlapud asido ed base.

Saray iono na idrohenyo et asido unong ed amin ya taloran pantalos. Anggaman saray alcohol tan amines et nayarin asido na Brønsted-Lowry, sarag da met ya gawaen ya base na Lewis lapud saray soliton pares na electron ed saray atomo na oksiheno tan nitroheno da.

Saray arheniyo

Si Svante Arrhenius

Nen 1884, impaamta nen Svante Arrhenius ya saray ionon hydrogen(H+) so walaan na acidity, ya inusar da met ya proton odino hydron. Say Arrhenius acid et sustansia ya no niarum ed danum et onaligwas so konsentrasyon na H⁺ iono ed danum. Mabetbet ya isulat na saray kemist so H⁺ (aq) tan i-refer to so hydrogen ion no deskribien da ray acid-base reaction balet say free hydrogen nucleus, sakey a proton, et aliwan bukbukor ed danum, noagta singa hydrogen ion (H₃O+) odino arum nin porma (H₅O₂⁺, H₉O₄⁺). Kanian, say asido ya Arrhenius et nayarin deskribien met bilang sustansia ya mamabaleg ed konsentrasyon na saray ion na hydronium sano niarum ed danum. Singa bilang, saray molekular a sustansia a singa say kloridon idroheno tan asido ya asetiko.

Say base ya Arrhenius, balet, et sustansia ya mamabaleg ed konsentrasyon na ions na hydroxide (OH−) sano nalmol ed danum. Lapud sayan proseso et nabawasan so konsentrasyon na hydronium lapud saray ion et manreaksyon pian magmaliw iran molekula na H2O:

H3O+ _(aq) + OH− _(aq) +H2O _(liq) + H2O_(liq)

Lapud sayan balanse, say ondarakel ya konsentrasyon na idrohenyo et kaiba na ondarakel a konsentrasyon ed hydroxide. Kanian, say asido ya Arrhenius et nayarin ibaga met ya manpapainomay ya onlemew so konsentrasyon na hydroxide, legan ya ondarakel itan na base ya Arrhenius.

Diad asidiko ya solusyon, say konsentrasyon na ionon idrohenyo et mas baleg nen 10−7 moles kada liter. Lapud say pH et nidefinisyon bilang negatibon logaritmo na konsentrasyon na saray ion na hydronium, say pH na saray acidic solution et mas antikey ni nen 7.